حسن سپهرفر، پژوهشگر و محقق مردمشناس در گفتوگو با خبرنگار میراث آریا با اشاره به وجه تسمیه یلدا گفت: يلدا در اصل از زبان سريانی به معنی تولد و ولادت گرفته شده كه در زبان عربی هم به صورتهای مختلفی مانند ميلاد، مولود يا ولد به كار برده میشود، دهخدا نيز به سريانی بودن واژه يلدا اشاره داشته و از آن به ميلاد عربی ياد كرده در آثار الباقيه هم اشاره شده نام اين روز ميلاد اكبر و مقصود از آن انقلاب شتوی است.
او افزود: يلدا مراسمی است كه در نخستين شب زمستان و بلندترين شب سال بر پا میشود و شب زايش و تولد خورشيد، مهر و ميترا است و چنانچه در منابع اشاره شده، خورشيد و مهر يا ميترای هندی، نجاتبخش جهان از تسلط اهريمن و نكبت وی بود و به موهبت اين، در چنين روزی آفتاب پس از پشت سر گذاشتن طولانیترين شب سال، در فردايی ديگر زايش مجدد پيدا كرده و متولد میشود، لذا چون در اسطورههای مردمی خورشید بر اهريمن تاريكی غالب میآيد مردم به پاس اين نجاتبخشی برای او جشن میگيرند.
سپهرفر با اشاره به اهمیت ثبت جهانی شب یلدا اظهار کرد: برای درک میراثفرهنگی ناملموس در میان ملل مختلف و از سویی آگاهسازی نسل حاضر نیاز بود که گفتمان مشترکی بین فرهنگها ایجاد شود که بتواند منجر به احترام متقابل و درک فرهنگها شده وهم فرصتی برای ارائه فرهنگها و سبک زندگیهای آحاد بشر را فراهم کند.
این پژوهشگر و محقق مردمشناس ادامه داد: از این رو یونسکو در نظر گرفت تا اقدام به ارائه پروندههای میراث ناملموس مشترک بین کشورها کند تا بدین ترتیب موجب تقویت همبستگی دولتها و احترام به یکدیگر شود.
او تصریح کرد: لذا ثبت مشترک عناصر میراث ناملموس میان کشورها نشاندهنده حوزههای فرهنگی و جغرافیایی متنوع با ریشههای تاریخی مشترک است که میتواند ضمن اتحاد و همبستگی ملتها موجب پیوند آنها با یکدیگر، تقویت صلح و دوستی، نزدیکتر ساختن انسانها به یکدیگر و در صحنه دیپلماسی موجب توسعه فرهنگی و وحدتبخشی روابط کشورها شود.
سپهرفر با اشاره به جایگاه آیینهای سنتی و قدیمی در تقویت همبستگی ملی خاطرنشان کرد: سرزمین ایران با وجود اقوام، مذاهب و زبانهای مختلف از دیرباز مهد تمدنهای مختلف بوده که یکی از نکات مهم ما در همبستگیهای ملی شناخت همین عناصر فرهنگی مشترک مانند نوروز، جشن یلدا، آیینهای ماه محرم و دیگر صورتهای آیینی و رفتاری مابین اقوام است.
این پژوهشگر گفت: امروزه جلوههایی از این آیین و آداب و رسوم به ما به ارث رسیده لذا تداوم اجرا، ترویج، احیا و بازیابی اینگونه جشنها و آیینها که اغلب دارای جنبههای شادی و نشاط هستند میتواند به همبستگی ملی جامعه ایرانی کمک کند.
او تصریح کرد: جشنهایی مانن چیلله گئجهسی(شب چله) از منظر کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و نقشی که دارد علاوه بر جنبههای نشاط و شادی آن و گردهمآیی خانوادهها و تقویت صله رحم و ارتباطات خانوادگی موجب تقویت بنمایههای ادبیات شفاهی در نقل داستانهای محلی و حفظ سینه به سینه آن و پیوند نسلی خصوصا در کنار پدر و مادربزرگها و نیز حفظ هویتهای فرهنگی در گسترههای محلی، منطقهای و ملی میشود.
انتهای پیام/
انتهای پیام/